मित्र परियार देशमा तेस्रो जनआन्दोलन हुन्छ भने दलित आन्दोलन हुन्छ । विक्रम संवत् २०८० को दशक दलित संघर्षको दशक हुनेछ । यो मेरो मनगढन्ते तर्क होइन, कोरा कल्पना पनि होइन । यो युगको आवश्यकता हो । समग्र देशको आवश्यकता हो । माओवादी रक्तपात र गणतन्त्र स्थापनापश्चात् मुलुकमा सबै द्वन्द्व समाप्त भैसकेको र अब राष्ट्रको एक मात्र उद्देश्य आर्थिक उन्नति हो भन्ने प्रचार गरिँदै छ । यो ठूलो भ्रमजाल हो । आज पनि उत्पीडित जाति, वर्ग, समुदाय, क्षेत्र, लिंगहरूका धेरै समस्या जस्ताको तस्तै छन् । तैपनि दलित आन्दोलन भैरहेको छैन । तर त्यसको मतलब यो होइन कि उनीहरू सधैं पीडा खपेर बसिरहन्छन् । दसौं लाख दलि
विपुल पोखरेल विश्वभर प्रेस स्वतन्त्रता दिवस मनाइँदै गर्दा नेपाली प्रेस अझै पनि असुरक्षाको सामना गर्दै अघि बढिरहेको तथ्य हामीमाझ छ। प्रेसमाथिको निरन्तर आक्रमणलाई संसारभर नै रोक्न भने सकिएको देखिँदैन। नेपाल पनि अपवाद छैन। स्वतन्त्रताको प्रचुररूपमा उपयोग गर्ने, गर्नका लागि सबैलाई प्रोत्साहित गर्ने र स्वतन्त्रताको सधँै पैरवी गर्ने दायित्व बोकेको सञ्चार क्षेत्रले जस्तोसुकै परिस्थितिमा पनि आफूलाई त्यो दायित्व बहन गर्नबाट च्युत भने गरेको छैन। यो विशेषता नेपाली प्रेसले पनि निर्वाह गर्दै आएको छ। शाहीकाल, भूकम्पको काहालीलाग्दो अवस्था, कोरोनाकालजस्ता अत्यन्त असहज र असुरक्षित अवस्थामा पनि आफ्नो दायित्व न
राजेन्द्र महर्जन तनहुँको उपचुनावमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) का उम्मेदवार स्वर्णिम वाग्ले अत्यधिक मतले विजयी भएपछि निकै आनन्दित भएका केही नेपालीलाई लाग्यो- अब समृद्धिको स्वर्णयुग आयो ! चितवनको उपनिर्वाचनमा रास्वपाकै सभापति रवि लामिछाने करिब ७० प्रतिशत मतका साथ पुनः निर्वाचित भएपछि अति उत्साहित केही मतदातालाई अनुभूति भयो- अब नेपालमा आर्थिक विकास र सुशासनको सूर्योदय भयो ! केही विश्लेषक र लेखक अतिरिक्त उत्तेजनाका साथ घोषणा गर्दै थिए- अब वाद–विचारको राजनीति समाप्त भयो, राष्ट्र निर्माण र राज्यबाट डेलिभरी (वितरण) को राजनीतिक युग सुरु भयो । टीभी पत्रकारबाट नेता भएका
झलक सुवेदी केही सातायताका घटनाहरू नियाल्दा नेपालको संवैधानिक या राजनीतिक प्रणाली र यसका मुख्य सञ्चालक राजनीतिक दलहरू, तिनको नेतृत्व गर्ने समूह र राज्यका अंगहरूले शासन गर्ने वैधता गुमाउँदै गएको जस्ता संकेतहरू देखा परेका छन् । राजनीतिक चिन्तक कृष्ण खनाल (वैशाख १०, कान्तिपुर) आजको नेपाली शासन व्यवस्थाले वैधानिकता गुमाउँदै गएको संकेत गर्दै लेख्छन्, ‘शासन नेतृत्वविहीन र गतिशून्य छ । सरकार ठूलाबडा र नेताका आसेपासेको सुविधाको घेरामा छ । आम मानिसका लागि यसको कुनै अर्थ छैन । विकास भनेको ठेक्कापट्टाको धन्दामा सीमित छ । राज्यका अंगहरू बेकामे छन्, भएका पनि लडखडाउने र लडबडाउने खालका छ
विशाल चालिसे नेपालको अर्थतन्त्रको वर्तमान अवस्थाबारे दुई थरी भनाइ सुनिन्छन् । एक थरी धारणाले अर्थतन्त्रमा समस्या नरहेको, पछिल्लो समय सुधारोन्मुख रहेको वा समष्टि आर्थिक अवस्था स्थिर रहेको चित्रण गर्छ । अर्कोतर्फ अर्थतन्त्र संकटको डिलैमा रहेको वा अर्थतन्त्र सुस्ताएको भन्ने विश्लेषण पनि सँगसँगै हुने गरेको छ । यस्तो फरक–फरक धारणाले अर्थतन्त्रको विश्लेषण अलि अलमलिएको जस्तो देखिन्छ । यो लेख त्यसलाई पर्गेल्ने प्रयास हो । सकारात्मक पक्षबाटै सुरुआत गरौं । महामारीमा नकारात्मक भएको आर्थिक वृद्धिदर अहिले ४ प्रतिशतको हाराहारीमा छ । मुद्रास्फीति दोहोरो अंकमा पुगेको छैन, बिस्तारै घट्दै
नित्यानन्द मण्डल २०७९ फागुन २२ मा सिरहाको भगवानपुर गाउँपालिकाका अध्यक्ष उग्रनारायण यादवले आफ्नी आमाको तेह्रौं दिनको पुण्यतिथिमा दलित, गैरदलित र मुस्लिम एवं अन्यका लागि प्ले कार्ड नै टाँसेर भोज खाने ठाउँ छुट्याए, जहाँ मन्त्री, सांसद, सीडीओ र एसपी पनि सहभागी भए । तर कसैको ध्यान यस्तो ‘आसन विभाजन’ तर्फ पुगेन । सामाजिक सञ्जाल र मिडियामा यो खबर भाइरल हुन थालेपछि गाउँपालिका अध्यक्षले माफी मागे । तर, उनलाई कारबाही भएको खबर सुनिएन । आधुनिक युगमा छुवाछुत र भेदभाव कुनै पनि समाजका लागि ठूलो कलंक हो । यति हुँदाहुँदै पनि दलितउपर भेदभाव र छुवाछुतका घटनाहरू निरन्तर नै छन् । द्वैध
किशोर नेपाल देशबाट राजतन्त्र विस्थापित भएको पनि पन्ध्र वर्ष नाघिसकेको छ । उहिलेको जमानामा जस्तो सत्तामाथि कब्जा जमाउन कोत–कचहरीमा भारदारको भेला बोलाउने र कम्मरमा झुन्ड्याएको म्यानबाट तरबार निकालेर शत्रुपक्षलाई छ्याकछ्याक काट्ने रणनीति पनि अहिले कसैले अपनाएको छैन । सबभन्दा ठूलो कुरा त, सबै खेलाडीका अनुहार मुकुण्डोले छोपिएका छन् । सबैको वाणीमा ‘जनता’ को रट छ । जनताले अनाहक दुःख पाएकामा खेलाडीहरू आँसु बहाउँदै छन् । मानौं कि, जनताले यसभन्दा अघि दुःख पाएकै थिएनन् । देशमा शोषण छँदै थिएन । राजाहरू ज्ञानी थिए । जंगबहादुर राणाको हातमा सत्ताको आधिपत्य सुम्पिएर सुख–सयल
आहुति राज्य वर्गीय छ । पूँजीवादले राज्यसत्ता लोककल्याणकारी हुन्छ भनेर एउटा भाष्य निर्माण गरेको छ । दार्शनिक र सैद्धान्तिक रूपमा अहिले सबैभन्दा बढी विषयान्तर गर्न खोजिएको विषय हो, यो । यो प्रयत्न नेपालमा पनि भइरहेको छ । तर राज्य वर्गीय भएकोले यो खास वर्गको सेवाको निम्ति बनेको हो । अहिले राज्यले दलाल पूँजीपति वर्गको सेवा गरिरहेको छ । यो बनेको पनि त्यही वर्गको निम्ति हो । अर्थतन्त्र, न्याय लगायत सबै क्षेत्रतिर केही वर्गलाई आधारभूत फाइदा हुने गरी सबै कार्यसम्पादन हुने गरेको छ । त्यो वर्गले न्यायालय, सुरक्षा, प्रशासन लगायत राज्य सत्ताका प्रमुख अंगहरू व्यवस्था र वर्गको कोणबाट दला
विद्यानाथ कोइराला कुन पुस्ते शिक्षण गर्ने ?हामी दुईपुस्ते शिक्षण प्रणालीमा अभ्यस्त छौं । रोमन अक्षरको यू प्रणाली । किसानी शब्दावलीमा फाली अड्याउने करुवा प्रणाली । शिक्षक एउटा पुस्ता । विद्यार्थी अर्को पुस्ता । पश्चिमी दुनियाँले करुवा प्रणालीमा खोट देख्यो । सन् २००७ मा अमेरिकाको बोस्टन सहरका केही स्कुलका विद्यार्थीले करुवा प्रणाली तोडे । त्यस क्रममा तिनीहरू समुदायमा गए । बहुपुस्तासँग भेटघाट गरे । भेटघाटका लागि तिनले केन्द्र (आउट रिच सेन्टर) बनाएका थिए । त्यहाँ विद्यार्थीले बहुपुस्तासँग अन्तर्वार्ता लिए । एउटै प्रश्नमा बहुपुस्ताको उत्तर खोजे । यसबाट धेरै सिकाइ भयो । फलत : तिनले विद्य
सीके लाल पश्चिम एसियाका अन्य इस्लामवादी राजतन्त्रहरूका तुलनामा संयुक्त अरब एमिरेट्स (यूएई) अपेक्षाकृत आधुनिक राज्य हो भन्न सकिन्छ । मुसलमानहरूले मस्जिदमा भेला भएर सामूहिक नमाज पढ्ने भएकाले खाडीतिरका सबैजसो इस्लामिक मुलुकहरूमा सप्ताहान्तको बिदा शुक्रबार दिने गरिन्छ । पश्चिमा देशहरूसँग सामञ्जस्य कायम राख्न यूएईले भने शनिबार–आइतबार अवकाश मनाउने अन्तर्राष्ट्रिय प्रचलनलाई अंगीकार गरेको छ । मुसलमान महिलाहरूले जीउ छोप्ने बुर्का एवं टाउको र घाँटी मात्र ढाक्ने हिजाबको प्रयोग व्यापक रूपमा गर्ने भए पनि व्यावहारिक पोसाकमा सजिएका कामकाजी नारीहरू दुबई एवं अबुधाबीजस्ता सहरहरूमा जताततै द
नेपालीबाट युनिकोड / युनिकोडबाट नेपाली
Copyright © 2020 / 2024 - Gamakpost.com All rights reserved
